محصول برنج
بهترین تغذیه گیاه برنج یکی ازمهم ترین غذای اصلی مردم سراسر جهان محسوب میشود. این گیاه در سطح حدود ۱۵۵ میلیون هکتار از اراضی زراعی دنیا کشت و یک پنجم انرژی مورد نیاز مردم جهان را تأمین میکند. در حال حاضر رشد جمعیت جهان در حال پیشی گرفتن از میزان تولید برنج میباشد. فاصلههای بین عملکرد حاصل شده توسط کشاورزان و آنچه میتواند از طریق اصلاح مدیریت زراعی و ارقام جدید حاصل گردد در کشورهای کشورهای مختلف ( آفریقا، آفریقا، آسیا وآمریکای آمریکای لاتین) بین ۱ تا ۳ تن در هکتار میباشد.
شوری مناسب خاک برای گیاه برنج
حداکثر هدایت الکتریکی ویژه (EC) در خاکهای نرمـال در دمـای ۲۵ درجـه سـانتیگـراد ۲ تـا ۴ دسـی زیمنس بر متر است اما در خاکهای شنی با مواد آلی زیـاد و خـاکهـای اسـیدی هـدایت ویژه ممکن است بالاتر از ۴ دسی زیمنس بر متر باشد که البته برای بـرنج مضـر اسـت.
عناصـری ماننـد سرب، جیوه، کادمیم، نیکل، آلومینیوم، لیتیوم برای گیاهان مضر یا سمی هستند، در حالی که تاکنون فقـط ضـروری بـودن ۲۰ عنصر کلر، مولیبدن، آهن، منگنز، مس، روی، بر، منیزیم، فلوئور، گوگرد، پتاسیم، فسفر، نیتروژن، اکسیژن، کربن، هیدروژن، سیلیسم،کبالت و سدیم برای گیاهان ضروری هستند.
کودهای نیتروژنی در مزارع برنج
در تولید برنج، کودهای نیتروژنی مهم ترین و ضروری تریننقش را بر عهده دارند. پاسخ گیاه برنج به کودهای نیتروژنی سریع بوده و بعد از ۲ تا ۳ روز علائم خود را نشان میدهد. رایج ترین کودهای نیتروژنی برای کشت برنج کود اوره است که ۴۶ درصد نیتروژن خالص دارد. ایر کودهای دارای نیترو/ژ« مانند سولفات آمونیوم(۲۱ درصد نیتروژن و ۲۴ درصد سولفات)- نیترات آمونیوم(۳۴ درصد نیتروژن) مونو آمونیوم فسفات(۱۱ درصد نیتروژن و ۶۱ درصد فسفات) دی آمونیوم فسفات (حاوی ۱۸ تا ۲۱ درصد نیتروژن و ۴۶ درصد فسفات) و اوره با پوشش گوگردی.
زمان مصرف کودهای نیتروژنی در برنج
مصرف کودهای نیتروژن دار در زراعت برنج به صورت تقسیط حداقل دوبار در دو مرحله قبل و بعد از نشاکاری انجام میشود. نحوه مصرف کودهای نیتروژنی واریته و روش استقرار گیاه دارد. در روش نشاکاری کود سرک را معمولا یک ماه بعد از نشاکاری هم زمان با پایان پنجه زنی نشاهایا اغاز مرحله گل آغازی به مزرعه میدهند. در روش بذرکاری مستقیم آن را یک ماه و نیم بعد از سبز کردن مزرعه مصرف میکنند.
در مواقعی که واریته های زودرس استفاده میشود یا نشاکاری به تاخیر میافتد با آب و هوا سرد و بارانی است کود سرک استفاده نمیشود. برعکس در خاکهای فقیر که قبل از نشاکاری تقویت نشده اند و زمانی که از واریته های دیررس استفاده میشود به کار بردن کود سرک میتواند موثر باشد. از مصرف مستقیم کود نیتروژنی در آب غرقابی در هنگان سرک نیتروژن خودداری شود در زمان مصرف سرک نیتروژن سطح آب مزرعه کم یا برداشت شده و سپس برای افزایش تحرک نیتروژن درخاک رسانده شود. در شرایط بادی و درجه حرارت بالای آب از مصرف کود اوره خودداری شود.
به طور عمومی ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم برای تولید هر تن عملکرد دانه توصیه میشود. دوره رشد برنج به سه دوره مجزا شامل اوایل دوره رشد(از جوانه زنی و تشکیل خوشه اولیه)
اواسط دوره رشد(از رشد زایشی تا گلدهی) و اواخر دوره رشد(دوره پر شدن دانه) تقسیم میشود. مرحله اواخر تمایز خوشه چه نقطه عطف و مرحله مهم در چرخه رشدی برنج است.
کود فسفر در برنج
در سیستم کشت برنج– برنج انجام شخم خشک کم عمـق ۱۰ سانتیمتر در طـی دو هفته بعد از برداشت توصیه میشود. شخم اولیـه موجـب اکسیداسـیون خـاک و تجزیـه باقیمانـده های گیاهی در طی دوره کشت شده. و باعث افزایش قابلیت استفاده فسفر در کشت بعدی میشود. مصرف فسفو باکتریا: استفاده استفاده از این کود بیولوژیک بـه صـورت پوشـش روی بـذر یـا غوطه ور کردن ریشه نشاء در محلول آن مؤثر میباشد . مدیریت گیاه: استفاده استفاده از بذر سالم واریته با عملکرد بالا تراکم مناسب و مدیریت مناسب آفـات و آبیاری.
برنامه کودی برنج
کود کلرور پتاسیم برای زراعت برنج در اراضی غیر شور مناسب بوده. بهترین تغذیه گیاه برنج و مقدار ۱۰۰ کیلوگرم برای ارقام صدری و ۲۰۰ کیلوگرم است. که برای ارقام پر محصول در ۳۵ تا۴۵ روز بعد از نشاکاری توصیه میشود. زمان و مقدار مصرف کود اوره در ارقام صدری
۵۰ کیلوگرم ۴ تا ۶ روز بعد نشاکاری
۵۰ کیلو گرم ۱۸ تا ۲۳ روز بعد نشاکاری
۲۵ کیلوگرم ۷ تا ۱۰ روز قبل از ظهور خوشه
زمان و مقدار مصرف کود اوره در ارقام پر محصول
۵۰ کیلوگرم ۴ تا ۶ روز بعد از نشاکاری
۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم۱۸ تا ۲۳ روز بعد نشاکاری
۵۰ کیلوگرم ۳۵ روز بعد نشاکاری
۵۰ کیلوگرم ۷ تا ۱۰ روز قبل از ظهور خوشه
بیشتر بخوانید: کود ویژه برنج گرانول (zn+si)+12-4-12 کیمیا کود پارس
محلولپاشی در مزارع برنج
۲۵ روز قبل نشاکاری-محلول ازت بالا+ریزمغذی+سیلیس
دو هفته قبل از ظهور خوششه-محلول پتاس بالا+ریز مغذی+سیلیس
زمان دانه بندی: اسید آمینه
عباس شهدی کومله – غلامرضا خانکشی پور – مسعود کاوسی- تیمور رضوی پور- عنـاصـر عنـاصـر غذایـی خـاک و تغـذیه گیـاه بـرنـج-۱۳۹۱