بادمجان گیاهی یک ساله بوده که به عنوان یکی از سبزیجات مناسب برای مناطق گرمسیر شناخته میشود. هر چند این گیاه در مناطق سردسیر نیز کشت میشود، اما طول دوره باردهی آن کوتاهتر خواهد بود. محصول نهایی بادمجان غالبا به رنگ بنفش تیره و گاهی متمایل به مشکی است. این محصول در طبخ بسیاری از غذاها و ترشیجات استفاده میشود. اگر قصد پرورش این گیاه را دارید باید به شما بگوییم که پرورش بادمجان کار بسیار راحتی بوده و میتوانید آن را در مزرعه، گلخانه، باغچه و حتی درون گلدان به راحتی کشت نمایید. اگر میخواهید با نحوه کشت بادمجان، برنامه غذایی و کوددهی آن و آفات و بیماریهای مهم این گیاه بیشتر آشنا شوید با ما همراه باشید.
کشت بادمجان
بادمجان ارقام مختلفی دارد که بسته به نوع رقم ظاهر محصول نهایی ممکن است کشیده، گرد و تخم مرغی با رنگهای مختلف بنفش، سیاه، سفید و یا زرد باشد. در مرحله اول با توجه به منطقهای که هستید و همچنین بر اساس وسعت کشت خود رقم مناسب را انتخاب نمایید. سپس در ادامه مراحلی چون تولید نشاء، آماده سازی زمین، آبیاری و کود دهی را برای تولید یک گیاه خوب انجام دهید.
تولید نشاء بادمجان
همانطور که گفته شد روش مناسب و بهینه برای پرورش بادمجان کشت این گیاه از طریق تولید نشاء است، زیرا گیاهانی که از طریق نشاء پرورش داده میشوند در نهایت بوتههای با عملکرد بالاتری را ایجاد میکنند. مراحل تولید یک نشاء خوب و با کیفیت در زیر برای شما ذکر شده است.
تهیه سینی نشاء
در مرحله اول سینیهای نشاء با ابعاد مناسبی را تهیه کنید و از سوراخ بودن انتهای هر یک از سلولهای سینی نشاء اطمینان حاصل نمایید تا در ادامه زهکشی با مشکل مواجه نشود (برای تولید نشاء میتوانید این کار را در خزانههای خاکی نیز انجام دهید).
تهیه بستر کشت
بهترین بستر کشت برای پرورش نشاء درون سینی، کوکوپیت و پیت ماس بوده که رشد و توسعه ریشه گیاه در آن بهتر اتفاق میافتد.
کاشت بذر
پس از اینکه رقم مورد نظر خود را انتخاب کردید درون هر سلول از سینی نشاء (که تقریبا دو سوم آن با بستر کشت پر شده است) یک بذر را قرار داده و روی آن را با همان بستر کشت بپوشانید (سعی کنید برای جوانه زنی بهتر بستر کشت را نمدار نمایید).
خرید انواع بذر بادمجان
بذرهای بادمجان اصلاح شده و ضد عفونی شده را هم می توانید از مغازه های معتبر و مطمئن تهیه کنید و هم می توانید از بذرهای متنوع فروشگاه امداد کشاورز انتخاب نموده و در کمترین زمان ممکن، به همراه سینی نشاء و خاک کشت انتخابی خود، توسط پست یا پیک (در تهران) تحویل بگیرید.
دمای مناسب
پس از کاشت، سینیهای نشاء را درون یک محیط با دما و رطوبت مناسب قرار دهید. بهترین دما برای پرورش نشاء بادمجان 21 تا 25 درجه سانتیگراد است.
آبیاری
در هنگام تولید نشاء باید آبیاری را به طور منظم و دقیق انجام دهید، که از وارد شدن تنش به گیاهان جلوگیری نمایید. در مورد نشاء آبیاری تقریبا باید روزانه انجام گیرد (البته این زمان بسته به محل نگهداری سینیها و رطوبت موجود در آن محل ممکن است متغییر باشد).
آماده سازی زمین قبل از کاشت
قبل از اینکه هر گیاهی را در زمین اصلی بکارید باید، زمین را از نظر مواد غذایی و خصوصیات فیزیکی به خوبی اصلاح کنید تا در ادامه بتوانید گیاهی با عملکرد بالا و محصولی مناسب داشته باشید. به این خاطر بهتر است که قبل از کاشت از کودهای دامی کاملا پوسیده و در صورت نیاز (با توجه به آزمایش خاک و کشتهای سال قبل) از کودهای گرانوله که شامل عناصر ازت (به میزان 50 تا 75 کیلوگرم)، فسفر (به میزان 100 تا 150 کیلوگرم) و کود پتاس (به میزان 100 تا 150 کیلوگرم) است میتوانید استفاده کنید. در ادامه بر اساس نوع کشتی که مد نظر شما است باید زمین را به صورت کرتی یا جوی پشته آماده کرده و نشاءهایی را که تولید کردهاید به زمین اصلی منتقل کنید.
آبیاری
پس از انتقال نشاءها به مزرعه یا گلخانه، یک اقدام مهم برای رشد منظم گیاه آبیاری است. به همین دلیل با تنظیم برنامه آبیاری منظم و مناسب میتوانید به رشد بهتر گیاه و همچنین کاهش بیماریهای قارچی کمک نمایید. برای تشخیصی اینکه بدانید چه زمانی باید آبیاری را انجام دهید باید خاک اطراف طوقه گیاه را بررسی کرده و هنگامی که خاک سطحی خشک بود اقدام به آبیاری نمایید و با توجه به آن یک برنامه منظم را برای آبیاری در نظر بگیرید. فقط در نظر داشته باشید که با افزایش سن گیاه و بزرگتر شدن بوتهها، گیاه آب بیشتری را برای رشد نیاز دارد.
برنامه تغذیهای بادمجان
در هر مرحله از رشد بادمجان باید کودهایی که حاوی عناصر مناسب هستند را استفاده نمایید، که نیاز غذایی گیاه در آن مرحله برطرف گردد. از جدول زیر میتوانید برای پرورش گیاهی با عملکرد بالا استفاده کنید.
مرحله رشدی | کود پیشنهادی | نحوه مصرف | ملاحظات |
مرحله 2 تا 6 برگی شدن | همراه با آب آبیاری | ||
رویشی | سولفات آمونیوم | همراه با آب آبیاری | |
20-20-20 | |||
محلول پاشی، همراه با آب آبیاری | |||
گلدهی | همراه با آب آبیاری | ||
کود حاوی بور | محلول پاشی | ||
کود حاوی فسفر و پتاس | محلول پاشی، همراه با آب آبیاری | ||
رشد میوه | همراه با آب آبیاری | ||
کود حاوی کلسیم | محلول پاشی، همراه با آب آبیاری | در فصول گرم بهتر است محلول پاشی انجام شود | |
محلول پاشی، همراه با آب آبیاری | در کشت گلخانهای نیاز به تکرار در هر فصل | ||
همراه با آب آبیاری | |||
برداشت محصول | همراه با آب آبیاری | در کشت گلخانهای نیاز به تکرار در هر فصل | |
کود ریز مغذی | محلول پاشی، همراه با آب آبیاری | ||
36-12-12 | همراه با آب آبیاری | ||
محلول پاشی، همراه با آب آبیاری |
زمان مناسب برای کشت بادمجان
چند هفته قبل از اتمام سرمای زمستانه بهترین زمان برای این است که شما اقدام به تولید نشاء کنید. برای این منظور میتوانید نشاءها را در محیطی با دمای بین 21 تا 28 درجه سانتیگراد قرار دهید تا بذرها شروع به جوانهزنی نمایند. پس از اینکه نشاء ها به مرحله 4 تا 6 برگی اصلی رسیدند میتوانید آنها را به محل اصلی کشت منتقل کنید.
اگر قصد دارید نشاء را از افراد دیگری خریداری نمایید دقت کنید که نشاءها خیلی بلند نبوده و فاقد هرگونه گلی باشند، زیرا این نشاءها باید انرژی خود را صرف استقرار در زمین، ریشه زایی و رشد رویشی نمایند؛ به همین دلیل اگر زودتر وارد مرحله زایشی (گلدهی) شوند نمیتوان انتظار داشت که بوتههای قوی را ایجاد نمایند.
بیماریها و آفات مهم بادمجان
بسیاری از عوامل بیماریزا وجود دارند که بر روی بادمجان ایجاد خسارت میکنند، مهمترین این بیماریها شامل بوته میری، ساق سیاه، سفیدک سطحی، سفیدک داخلی و پژمردگی ورتیسلیومی است؛ همچنین آفات بسیاری مانند شته جالیز، کنه تار عنکبوتی، تریپس و پروانه میوه خوار بادمجان خسارات قابل توجهای را روی بادمجان میتوانند ایجاد کنند. گام اول برای کنترل هر کدام از این عوامل خسارتزا شناسایی درست است، به همین دلیل برای کنترل و مدیریت مناسب هر کدام از این عوامل میتوانید با کارشناسان امداد کشاورز مشورت نمایید.