بحث اسـتفاده از آبيـاري قطـره اي نـواری در زراعت‌هـاي رديفـي در سـطح كشـور، بیشتـر مورد توجـه کشـاورزان قرارگرفته و سـطح استفاده از آن درحال گسـترش اسـت، امـا عمق نصب نوارهـای آبیـاری در زراعت هـا و مخصوصـا سـیب زمینی، مـورد سـؤال اکثـر کشـاورزان است. برای تغییر روش آبیاری از سـطحی به قطره ای لازم اسـت تغییراتی نیز در روش کاشـت، داشـت و حتـی مدیریـت آبیاری مزرعـه سـیب زمینی به وجود آیـد.
آماده‌سازی زمین و کاشت غده
ابتــدا مطابــق روش معمول، عملیات آماده‌سازی زمیــن شامل شـخم، دیسک، لولـر بایـد در زمـان و شـرایط رطوبتـی مناسـب خـاک انجـام شـود. كودهـاي مـورد نيـاز شـامل، فسـفر، پتـاس و ازت، بـر اسـاس تجزيـه خـاك مزرعـه و توصيـه كـودي مؤسسـه تحقيقـات خـاک و آب، بـه خـاک داده شـود. غده‌های سـیب‌زمینی را میتـوان در خـاک خشـک کاشــت و همزمـان بــا کاشت غــده، نوارهـای آبیاری قطــرهای نیــز بـا ماشـین نصـب شـوند و پـس از آن، عملیـات آبیـاری نیـز شروع شـود. اولیـن آبیـاری مقــداری ســنگین تر انجــام می‌شــود تـا رطوبت کافی بــه محــل غده‌ها برسـد و بــه اصطلاح کشـاورزان، پشــته ها ســیاه شــوند. معمولا ایــن رطوبــت بــرای ســبز کــردن غده‌هـا کفایـت می‌کنـد. در صـورت خشک شـدن خـاک و سـبز نشـدن غده‌هـا، آبیـاری دوباره انجــام می‌شـود. از مرحلــه كاشــت تــا سـبز شـدن ســيب زميني، خاك اطراف بــذر بايــد مرطــوب نگهداشــته شــود، ولــي نبايــد غرقاب شود.
درصورتی کـه قبـل از سـبز شـدن غده‌هـا، آبیـاری، بسـیار سـنگین انجـام شـود و خـاک محـل غده‌هـا دارای رطوبـت زیـاد باشـد و یـا خـاک بـرای مـدت طولانی خیـس بمانـد، احتمـال پوسـیدگی غده‌هـا بویـژه در خاک‌هایـی کـه بافـت سـنگین دارنـد زیادتـر اسـت. همچنیـن در زراعـت سـیب زمینی، کاهـش مقـدار آب آبیـاری باعــث کاهــش عملکرد می‌شـود. بنابرایــن، در این گونــه مــوارد بایــد به اندازه کافـی دقـت شـود.
آرایش کاشت برای تولید غده‌های بذری
آرايـش كاشـت دو ردیـف روی پشـته بـه فاصلـه 35×25 سـانتي متر(فاصله كاشـت 25 سـانتيمتر روي رديـف و فاصلـه رديـف 35 سـانتي متر روي پشـته و يك نوار آبيـاري (تیپ) مابيـن آنهـا)، به طوریکـه فاصله لوله‌ها يا شـيارها از يكديگـر 125 سـانتيمتر و تعداد بوته‌ها 64000 عدد در هکتار باشـد. این روش کاشـت در صورتی اجرایی می‌شـود که ادوات مناسـب کاشـت در اختیار باشند.
آرایش کاشت برای تولید غده‌های خوراکی
آرایـش کاشـت دو رديـف روي پشـته بـه فاصلـه 45×25 سـانتيمتر (فاصله كاشـت 25 سـانتيمتر روي رديف و فاصله رديف 45 سـانتيمتر روي پشته و يك نوار آبياری مابين آنها)، به طوریکـه فاصلـه نوارهـای آبیاری قطـره‌ای يا پشـته‌ها از یکدیگر 150 سـانتيمتر و تعداد بوته‌هـا 53300 عدد در هكتار باشـد.
به طورکلی آرایش‌های کاشـت که در بالا آمده‌اند، به دلایل زیر نسـبت به آرایش کاشـت مرسـوم در آبیاری سـطحی (75 × 25 سـانتيمتر با يك رديف نوار آبياري)، برتری دارند.
افزایش عملکرد کل تولید؛
افزایش عملکرد قابل ارائه؛
میزان غده بذری بیشتر؛
کارایی مصرف آب بالاتر
يكنواختـي توزيـع رطوبـت در منطقـه غده‌هـا و ريشـه‌ها (در بیـن رديفهـاي كاشـت) مخصوصـا در زماني‌كـه نيـاز آبـي كم اسـت.
عمق نصب نوارهای آبیاری
در آزمایشی بـرای تعییـن عمـق نصب نوارهـای تیپ در منطقه فریمان مشـخص شـد، وقتی نوارها در سـطح خاک نصب شـده باشـند، عملکرد سـیب زمینی بیشتر از زمانی اسـت کـه نوارهـا در عمـق 10 و 20 سـانتیمتری نصب شـده باشـند، ولی تفـاوت قابل ملاحظه ای بیـن نوارهـای نصب شـده در عمـق 10 و 20 سـانتیمتری وجود نداشـت و عملکرد کل غده سـیب زمینی در ایـن دو گـروه تیمار تقریبا مشـابه بود.
در اکثـر مـزارع کشـاورزان، بـرای جلوگیـری از جا به جا شـدن نوارهای آبیاری توسـط باد، همزمـان با کاشـت غده‌ها، شـیار کوچکی احـداث و نوارهـا در داخل آنها قرار داده می‌شـود و مقـداری خـاک نیـز روی آنها ریخته می‌شـود. ایـنکار در مزارعی که در آنها عملیات کاشـت و نصب نوار، با دسـتگاه انجام می‌شـود به صورت ماشـینی اجرا می‌شـود. به علاوه، در زراعت سـیب‌زمینی برای انجام عملیات مبارزه با علفهای هرز و سله شـکنی، معمولا دوبار عملیات خاکدهی بوته‌ها (از یکطرف بوته‌ها) انجام می‌شـود. این عملیات باعث می‌شـود در شـرایط مذکـور، نوارهـا حـدود 5 سـانتیمتر زیر خاک قـرار گیرند. همزمان با برداشـت سـیب‌زمینی، مقـدار زیـادی از نوارهـا از سـطح مزرعه جمع آوری شـده و ممکن اسـت از نوارهای سـالم در سال بعد نیز اسـتفاده شود.
منبع
عمق نصب و فاصله نوارهای آبیاری قطرهای در زراعت سیب زمینی-جواد باغانی، محمد جلینی، محمد کریمی